Đau Đầu Gối Khi Leo Cầu Thang - Nguyên Nhân Phổ Biến Và Cách Phòng Tránh

1. Giới thiệu

Đau đầu gối khi leo cầu thang là một tình trạng rất phổ biến, đặc biệt ở người trung niên, cao tuổi hoặc những người thường xuyên vận động mạnh. Cảm giác đau, nhói hoặc “lục cục” ở vùng gối khi lên xuống cầu thang không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu sớm của thoái hóa khớp gối hoặc tổn thương sụn khớp.
Vậy nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là gì, và làm thế nào để phòng tránh hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

2. Nguyên nhân phổ biến gây đau đầu gối khi leo cầu thang

2.1. Thoái hóa khớp gối - nguyên nhân hàng đầu

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thoái hóa khớp là bệnh lý mạn tính phổ biến nhất ở người lớn tuổi, trong đó khớp gối chiếm tỷ lệ cao nhất.
Khi sụn khớp bị mòn, lượng dịch khớp giảm, khớp mất đi “chất bôi trơn” tự nhiên, dẫn đến ma sát tăng, gây đau khi vận động, đặc biệt là khi leo cầu thang, ngồi xổm hoặc đứng lên.

👉 Triệu chứng điển hình:

• Đau âm ỉ hoặc nhói ở mặt trước, quanh xương bánh chè

• Cứng khớp buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu

• Khớp phát ra tiếng “lục cục” khi cử động

2.2. Tổn thương sụn chêm hoặc dây chằng

Sụn chêm là lớp đệm hấp thụ lực giữa hai đầu xương ở khớp gối. Khi bị rách hoặc tổn thương (thường gặp ở người vận động mạnh hoặc tai nạn thể thao), khớp gối sẽ mất khả năng đàn hồi, dẫn đến đau khi chịu lực như lúc leo cầu thang.
Ngoài ra, tổn thương dây chằng chéo trước hoặc sau cũng gây mất ổn định khớp, khiến đầu gối dễ đau khi vận động.

2.3. Hội chứng đau xương bánh chè (Patellofemoral pain syndrome)

Đây là tình trạng đau quanh xương bánh chè, thường xảy ra khi mặt sau bánh chè cọ xát quá mức với đầu xương đùi.
Nguyên nhân thường do:

• Vận động sai tư thế

• Cơ đùi yếu, không nâng đỡ tốt cho khớp gối

• Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên đầu gối

📊 Theo Vinmec, khoảng 20-25% người trưởng thành từng trải qua cơn đau kiểu này, đặc biệt khi leo cầu thang, ngồi xổm hoặc quỳ lâu.

2.4. Viêm bao hoạt dịch hoặc viêm gân đầu gối

Bao hoạt dịch có nhiệm vụ tiết dịch bôi trơn giúp khớp vận hành trơn tru. Khi bao này bị viêm, người bệnh sẽ thấy sưng, nóng, đau vùng trước gối.
Tình trạng viêm gân (đặc biệt là gân bánh chè) cũng khiến người bệnh đau rõ hơn khi co duỗi gối, leo cầu thang hoặc chơi thể thao.

2.5. Thừa cân - yếu tố nguy cơ lớn

Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực trực tiếp lên khớp gối.
Theo nghiên cứu của Arthritis Foundation, chỉ cần tăng 5kg trọng lượng cơ thể có thể khiến áp lực lên khớp gối tăng thêm 20-25kg khi leo cầu thang.
Do đó, người béo phì, ít vận động là nhóm có nguy cơ cao bị đau gối mạn tính.

3. Cách phòng tránh và cải thiện đau đầu gối khi leo cầu thang

3.1. Duy trì cân nặng hợp lý

Giảm 1kg cân nặng giúp giảm đến 4kg áp lực lên khớp gối. Hãy duy trì BMI trong khoảng 18.5-22.9, kết hợp chế độ ăn lành mạnh, giàu chất xơ và protein nạc.

3.2. Tăng cường cơ đùi và cơ quanh gối

Các bài tập như squat nhẹ, leg raise, plank side leg lift giúp tăng sức mạnh cơ nâng đỡ, giảm tải trọng cho khớp.
Tuy nhiên, nên tập đúng tư thế và tránh gập gối quá sâu.

3.3. Bổ sung dưỡng chất tốt cho sụn và dịch khớp

Các dưỡng chất khoa học chứng minh giúp bảo vệ và tái tạo sụn khớp gồm:

• Glucosamine sulfate: Hỗ trợ tổng hợp sụn và dịch khớp

• Chondroitin sulfate: Tăng tính đàn hồi và giảm thoái hóa sụn

• Collagen type II: Duy trì cấu trúc bền vững của sụn khớp

• MSM và Hyaluronic Acid: Tăng khả năng bôi trơn và chống viêm tự nhiên

👉 Những hoạt chất này thường có mặt trong các thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ khớp, giúp người trung niên, người vận động nhiều hoặc đau khớp duy trì khả năng linh hoạt.

3.4. Tránh tư thế gây áp lực lên khớp

• Hạn chế leo cầu thang liên tục hoặc mang vác vật nặng khi lên xuống.

• Khi leo cầu thang, đặt toàn bàn chân, tránh dồn lực lên đầu gối.

• Nếu phải di chuyển thường xuyên, nên sử dụng thang máy hoặc thang cuốn khi có thể.

3.5. Chườm ấm, massage nhẹ nhàng

Chườm ấm vùng đầu gối giúp tăng tuần hoàn máu, giảm đau và giảm cứng khớp hiệu quả.
Có thể kết hợp massage nhẹ theo vòng tròn quanh khớp để kích thích tiết dịch khớp tự nhiên.

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu tình trạng đau đầu gối kéo dài trên 2 tuần, kèm các biểu hiện:

• Sưng đỏ, nóng rát quanh gối

• Đau dữ dội khi vận động hoặc nghỉ ngơi

• Khớp gối có tiếng lạo xạo khi co duỗi
  👉 Hãy đến chuyên khoa cơ xương khớp để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác (có thể cần chụp X-quang, MRI…).

Kết luận

Đau đầu gối khi leo cầu thang không chỉ là biểu hiện tạm thời mà có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của thoái hóa hoặc viêm khớp gối.
Chủ động chăm sóc và bảo vệ khớp từ sớm bằng cách duy trì cân nặng, tập luyện phù hợp và bổ sung dưỡng chất cần thiết là cách hiệu quả nhất để khớp luôn khỏe mạnh, linh hoạt.